'Is de okapi nog niet jouw lievelingsdier? Hoe kan dat? O, je hebt dit boek nog niet gelezen. Komt goed. Schrijver Edward van de Vendel en tekenaar Martijn van der Linden zijn grote okapi-fans. In dit boek vertellen ze je alles over dit lieve, schuwe dier. Over de zonnestrepen op zijn billen, bijvoorbeeld. Over Oni, het baby-okapietje. Over okapi-verzorger Rob. Over een raadselachtig okapi-geluid. Over het Okapi Museum. Een boek vol met informatie, met verhalen, met interviews, met tekeningen, met schilderijen, met gedichten, met alles dus, over de okapi. Een boek zoals je nog nooit hebt gezien. Maar áls je het hebt gezien, is de okapi je nieuwe lievelingsdier. Komt goed.'
Dit is wat op de achterplat van "Stem op de okapi" staat. En het is ook helemaal waar dit boek over gaat: over dat geheimzinnige dier dat in Congo ontdekt werd, en waarvan mensen soms denken: is dit nou een paard of een giraf?
Zelfs als je denkt om echt geen non-fictieboek te gaan lezen, toch zul je dit boek graag lezen. Tenzij je echt niet van dieren houdt. Maar misschien hou je wel van lezen, en heb je al meer boeken van Edward van de Vendel gelezen? Dan zul je waarschijnlijk ook van dit boek houden. Want Edward kan toveren. Toveren met non-fictie. Omdat er in zijn non-fictie ook altijd wat verhaal zit. Van de Vendel lijkt wel in een okapi te huizen als hij over dit dier vertelt, en je meeneemt van zijn staartje tot aan zijn ogen. Je leert heel erg veel op een vrolijke manier.
Ik ben dit boek, toen het verscheen in 2015 beginnen lezen op een bankje in de Zoo van Antwerpen, tegenover het verblijf van de okapi's. En toen werd het boek in één klap bijzonder. En dat is het nu nog steeds. En dat heeft niet alleen met de okapi te maken, maar alles met de frisse stijl die van de Vendel heeft om het verhaal van dit dier te vertellen. Die is vrolijk en realistisch. Net als de illustraties door Martijn Van der Linden.
Voor het hoofdstuk “Okapimuseum” werden ook andere illustratoren gevraagd om een illustratie van een okapi te maken. In dit hoofdstuk is aan het begin een deur getekend die voor je opengaat, en na het hoofdstuk weer dicht gaat.
Het boek leest gemakkelijk weg, maar eigenlijk wil je dat het langer zou duren voor het boek uit is.
Een groot deel van dit boek speelt zich af in verschillende dierentuinen in Nederland (Blijdorp Rotterdam) en België (Zoo Antwerpen), waar van de Vendel gesprekken had met curatoren en verzorgers van okapi's. Het leuke is dat je als lezer dus ook gewoon naar deze bijzonder fascinerende dieren kunt gaan kijken.
In een interview in het boek, met een verzorger van de okapi's in Rotterdam stelt hij: "Het zijn moeilijk te houden dieren, want ze willen zich eigenlijk het liefst verstoppen. Maar zo zijn ze niet goed zichtbaar voor het publiek."
Dat is een beetje paradoxaal: Ik ben ervan overtuigd dat een dierentuin voor zijn dieren (moet) zorgen(t), en dat het dierenwelzijn voorop moet staan. Ook als dat betekent dat jij een kaartje kocht, en dat zo'n dier - omdat er wél struiken en schuilmogelijkheden zijn, zich daar wil ophouden omdat het een dier is dat zich het liefst schuilhoudt en schrikachtig van aard is - en dat jij het daarom minder goed ziet. Blijf dan maar gewoon wat langer kijken. Tot je een dier wél te zien krijgt. Je zult in het wild ook niet zo makkelijk een dier spotten. Maar hier hebben we hem. Die paradox: een dierentuin is voor wilde dieren die niet in het wild leven, maar wel wilde dieren blijven.
En dus moet de dierenverzorger doen wat het best is voor zijn dieren, en proberen om het publiek tevreden te houden. Maar dat publiek moet ook respecteren dat een dier in een Zoo geen circusattractie is, die kunstjes voor je opvoert. Je kunt naar hem kijken, en meer leren over het gedrag van een dier.
Aan het eind van het boek staat een dankwoord. eentje voor de lezer, die het hele boek gelezen heeft. Het is alleen jammer dat het overzicht over wat je allemaal gelezen hebt, in zo'n priegelig lettertype staat, waardoor het minder goed te lezen is. De meeste dingen die je terugleest, weet je meestal nog, maar dat is niet erg. Of ik voor de okapi gestemd heb? Ja. Maar ik blijf ook stemmen op Edward van de Vendel. Want die kan toveren.
Stem op de okapi / Edward van de Vendel ; Martijn van der Linden e.a.- Amsterdam : Querido, 2015.- 144p : ill.- ISBN 978 90 451 1732 4