zaterdag 13 december 2014

De Kindertrein: Een vergeten stuk geschiedenis

Molly is 17 als ze in 2011 een werkstraf moet uitvoeren voor een diefstal die ze heeft gepleegd. Zo komt ze bij de 91-jarige Vivian terecht. Samen zullen ze haar zolder van het immense huis waar Vivian woont, opruimen. Deze zolder ligt vol met spullen uit Vivian’s verleden.

Al gauw zal Molly erachter komen dat Vivian haar zolder helemaal niet wil opruimen. Elk van de spullen op de zolder heeft een verhaal. Zo reist Molly mee met Vivian wanneer zij vertelt over haar leven.
Een leven als Ierse vluchteling. Samen met haar ouders is ze vroeg in de jaren ’20 per boot naar Amerika gekomen, zoekend naar een beter leven. Bij een brand in het huis waar Vivian met haar zusje en ouders terecht komt, wordt ze wees. Ze wordt op een trein naar het Westen gezet, om daar “uitgekozen” te worden door mensen die wezen opvangen.
“De kindertrein” is een roman, maar Christina Baker Kline baseerde hem op historische weinig bekende feiten. Die van de “wezentreinen” die van 1854 tot 1929 echt bestonden. Kinderen zonder ouders werden op deze treinen gezet om te worden opgevangen bij mensen die hen wel kunnen gebruiken Maar echt gelukkige levens gaan de meesten van hen niet tegemoet: vaak worden ze gekozen omdat de mensen die hen kiezen hulp kunnen gebruiken in huis, of op hun boerderijen.
Op zo’n trein begint Vivians zoektocht naar wat geluk. Samen met baby Carmine, die ze in haar armen gedrukt krijgt, en met Dutchy, die eigenlijk Hans heet, en dertien is, legt ze een deel van haar reis af. Meteen zijn ook de hoofdpersonages uit “De Kindertrein” geïntroduceerd. Wanneer de kindertrein op de eerste halte stopt, beseffen Dutchy en Vivian maar al te goed dat ze elkaar waarschijnlijk nooit meer zullen terug zien. Beiden vinden dit erg, maar ze weten allebei ook dat geluk niet voor hen is weggelegd. Wat volgt is een ontroerend, maar ongelofelijk hard relaas van een zoektocht naar geluk. Vivian krijgt alles behalve een goed leven, en het duurt jaren voor ze eindelijk ergens thuis kan komen.
Vivian raakt alles wat haar lief is, op één of andere manier kwijt, en dat snijdt diep. Het is wonderlijk dat Vivian er zich steeds weet door te slaan, en je kan als lezer intens in dit boek, en in Vivians leven opgaan.
Christina Baker Kline weeft twee verhalen in elkaar: Dat van Molly, anno 2011, en dat van Vivian, dat begint in de jaren ’20. Het verhaal van Molly raakt wat ondergesneeuwd, en dat heeft alles te maken met de krachtige geschiedenis die Christina Baker Kline aan Vivian meegeeft. Soms moet de lezer hard landen om te beseffen dat het verhaal opnieuw verdergaat in het huis waar de zolder van Vivian moet worden opgeruimd.
“De Kindertrein” is een boek dat ik uit mezelf waarschijnlijk nooit ter hand zou nemen. De cover is zeer Amerikaans, maar gelukkig bestaan er ook acherplatten bij boeken, die me vertellen waarover het verhaal zal gaan. Het verhaal over het leven van een oude vrouw met een turbulent leven sprak me wél aan. Soms heeft een lezer een extra duwtje nodig om langs een wat melige cover heen te kunnen kijken.
Vivian is een ongelofelijk sterke persoonlijkheid, en Molly heeft meer met haar gemeen dan ze dacht. Ook zij is een weesmeisje, en tussen haar en haar pleegouders Ralph en Dina botst het nogal eens. Vooral omdat Dina veel vooroordelen heeft tegenover Molly. Maar Kline oordeelt niet, en dat maakt het boek dan ook nooit prekerig.
De kindertrein / Christina Baker Kline.- Amsterdam : Ambo Athos, 2014.- vertaald door Carolien Metaal.- Oorspronkelijke titel: Orphantrain.- 297p.- 978 90 472 0434 3 - 16+