Dimitri Verhulst schrijft met “Kaddisj voor een Kut”
allerminst een vrolijk boek. Het boek bevat twee verhalen. In het eerste deel
kijkt een personage terug op het leven als instellingskind. Dit gebeurt in de
jij-vorm, terwijl hij te laat komt op de begrafenis van Gianna, een jong meisje
dat ook in de instelling woonde. Haar troosteloze bestaan vermengt met het
personage dat van op een afstand terug kijkt naar hoe het was. Over hoe
kinderen vergeten worden in zo’n instelling, en daar eigenlijk niet veel
opvoeding mee krijgen.
Tussendoor zijn er de scenes die de liefde van God proberen
aan te prijzen, omdat dat nu eenmaal zo gaat op katholieke begrafenissen. Maar
het leven, dat is nooit mooi. Niet voor de jij-persoon, die iets van zijn leven
probeert te maken, maar ondertussen in een klein kamertje woont, zonder toilet.
En niet voor Gianna, die uit een raam sprong.
Het tweede deel van dit boek is een toneelstuk: “Aankomst in
de bleke morgen”. In 1999 doodde een koppel in Aalst, in een hotelkamer, hun
twee kinderen. Verhulst maakte er een toneelstuk over. Stefaan en Sarah, het
koppel in “Aankomst in de bleke morgen” staan terecht, en ook zij kijken terug
op wat ze gedaan hebben. Even troosteloos, en even hard als het eerste deel van
dit boek. Want waarom doodt iemand zijn kinderen? Stefaan en Sarah vinden dat
ze dit deden om de eigen bestwil van hun kinderen. Omdat ze anders ook zouden
mislopen, en aan de drugs raken, net als hun ouders, die soms stoned aan de
schoolpoort stonden om hun kinderen op te halen.
Het razendknappe is dat Verhulst niet oordeelt. Hij is
observator, en laat de lezer zelf uitzoeken wat hij met zijn boek aan moet.
Misschien kan je “Kaddisj voor een kut” een vervolg noemen op “De Helaasheid
der dingen”.
Als er een ding is dat Dimitri Verhulst kenmerkt, dan is het
wel dat hij steeds weet te verrassen. Steeds anders, vaak grof, maar nooit
gratuit. Het vraagt moed om zware zaken als moord en marginaliteit te benoemen.
Dus misschien is “Kaddisj voor een Kut” een moedig, krachtig boek. Het laat je
ademloos achter, en nee, het tweede deel is geen porno, zoals ik her en der
las. Zijn personages in dat tweede deel, die zijn echt, en ze nemen geen blad
voor de mond. Ze zijn grof gebekt, en dan lees je wel eens zaken als “Sarah, uw
putje stinkt”, waarop zij repliceert dat dat wel zou kunnen, want dat ze een
scheet liet.Kaddisj voor een Kut: geen mooi boek, maar wel ijzersterk. Omwille van de thematiek, die hard overkomt, die expliciet benoemd wordt, zoals wanneer een jongetje door zijn moeder wordt afgezet in home Zonnekind, omdat ze hem “niet meer moet hebben”. Dat is erg hard, en toont de mens niet meteen van zijn mooiste kant, maar ook deze dingen mogen wel eens benoemd worden.
Kaddisj voor een Kut / Dimitri Verhulst.- Amsterdam : Atlas
Contact, 2014.- 159p.- ISBN 978 90 254 4378 8