zaterdag 27 augustus 2016

Heeft Jan de zee gezien?

Koos Meinderts schreef eerder voor jongeren “Lang zal ze leven”, en voor kinderen vanaf een jaar of 8 is 'Keizer' mooi leesvoer.

‘De Zee zien’ is Meinderts tweede boek voor 14+ Het vertelt het verhaal van Kees en Jan, en het jaar dat ze vrienden waren. Samen zouden ze op de schoorsteen klimmen om vandaaruit de zee te zien. Maar of Jan de zee gezien heeft?

Het is de vraag die de nu zeventigjarige Kees al zijn hele leven bezighoudt. In de proloog van dit boek blikt Kees terug op de noodlottige dag waarop Jan doodging.
Daarna volgt het verhaal over Kees en Jan als ze beiden 15 zijn, in 1959. Jan kwam met geweld het leven van Kees binnen. Jan sloeg Kees op zijn neus, gewoon omdat dat kon. En vanaf toen waren ze vrienden.

Meinderts schreef met “De zee zien” een boeiend portret van twee jongens die een onbezorgd leven hebben: Jan bij zijn ouders en één zus: Marijke. Ze zijn een tweeling. Kees heeft nog 5 broers en zussen, en er is een zevende kind op komst. Om een centje bij te verdienen plukt Kees tomaten bij Piet.

Kees wordt tot over zijn oren verliefd op Jan’s zus. Meinderts’ personages hebben elk hun besognes, maar de lezer merkt doorheen het boek op dat Jan een beetje een buitenbeentje is. Kees denkt dat zijn vriend jaloers was omdat hij Kees met Marijke moest delen. Broer en zus hebben trouwens totaal geen geheimen voor elkaar. Dat mag u trouwens erg letterlijk nemen.

Daarna volgt een stuk dat zich afspeelt in 1997, en waarin Marijke, die na de dood van haar broer samen met haar ouders is geëmigreerd naar Australië, Kees heeft laten weten dat ze naar Nederland komt om na bijna veertig jaar aan haar zoon te laten zien waar zijn moeder is opgegroeid.

“De zee zien” doet pijn. Het is een boek met grote gevoelens, met veel donkerte, die vooral rond Jan hing, en waarin Kees probeert om te bevatten wat er met Jan is gebeurd. Marijke komt hem, na een stuntelige weder kennismaking – meisjes van 16 zien er na bijna 40 jaar wel even anders uit – vertellen dat haar ouders de dood van hun zoon nooit hebben kunnen verwerken, en dat haar moeder zelf een eind aan haar leven heeft gemaakt.

De epiloog vertelt dat het feest was voor de opa die Kees intussen is. Hij wil zo graag nog één ding doen: naakt door een weiland rennen…
Waarom hij dat wil doen, laat ik u graag zelf ontdekken, het is de moeite waard. U vindt de duiven op de cover ook vast terug in dit prachtige boek.

Meinderts heeft geen grote woorden nodig om van een klein verhaal toch iets groots te maken, ook nu weer. “Lang zal ze leven” ging ook over jong en oud worden en zijn, en hoe daarmee om te gaan, en over de confrontatie van twee werelden.

“De zee zien” ligt iets zwaarder op de hand omwille van hoe Meinderts de dood beschrijft, en wat ze met mensen doet, maar het taalgebruik van Meinderts maakt veel, zo niet alles goed, en ook nu toont hij zich een begenadigd verteller.

De zee zien / Koos Meinderts.- Utrecht : De Fontein, 2015.- 159p.- ISBN 978 90 261 3913 0