zaterdag 13 juni 2015

Een oerdegelijke vloek

"De vloek” is het nieuwste boek van Wendy Stroobant. Het is een oerdegelijke griezelroman geworden, waar een vleugje geschiedenis door waart.

Het lijkt een doodgewone vrijdagmiddag op school te worden voor de leerlingen van 5B. Dat verandert echter wanneer de nieuwe lerares geschiedenis, Hendrikje Goedhart, zich aanmeldt in de klas. Ze is stokoud, en de leerlingen vragen zich af wat zo’n oud mens kan betekenen. Wat meer is: ze betrekt haar leerlingen wel zeer letterlijk in haar lessen. Ze laat haar leerlingen een periode kiezen, waarna de klas letterlijk in haar verhaal wordt opgezogen, en zelf deel uitmaakt van situaties die zich in een bepaald tijdperk afspelen. Als eerste komt de 17e eeuw aan bod, waar de klas getuige is van de heksenverbranding van Hendrikje Goedhart. De volgende periodes mogen de leerlingen zelf aanbrengen. Als tweede les komt de Tweede Wereldoorlog, waar Hitler aan de macht is, en jacht maakt op Joden en homo’s aan de beurt.

“De Vloek” is omwille van de – weliswaar summiere aanwezigheid van feiten uit de geschiedenis – meer dan alleen een griezelroman, en dat maakt het boek zeer lezenswaardig. Dat de klasgenoten die in het nu deel uitmaken van die feiten, maakt dat je de klas goed kunt leren kennen. Stella maakt graag haar eigen kledij, Fatiha is van Marokkaanse afkomst en bakt graag cupcakes, Jelle moet tegen zijn moeder opboksen, die hem over beschermt omdat hij rolstoelgebruiker is, Arne is de knapste jongen van de klas, Dizzy is balletdanser, en Frankie en Yves zijn de pestkoppen uit de klas. Kat is de zus van Dizzy.

Al snel blijkt dat niet alleen de klas vreemder wordt naarmate Hendrikjes lessen vorderen. Ook de ouders van de leerlingen lijken niet meer zichzelf te zijn. Franky en Ives zijn de eersten die verdwijnen, om een paar dagen later weer op te duiken om dan plotseling Ivar, een jongen uit het Noorden, te zijn. Bovendien lijkt Ives helemaal vergeten te zijn, en verwaarloost Ives’ moeder zichzelf en haar kleuterzoon Sep. Ze begraaft zichzelf onder nutteloze rommel.

Franky is de volgende die opduikt als Fritz, en meneer Van Laer, de leraar Nederlands, zegt er niets van als hij veel te laat de klas komt binnen gestruind. Stella, Dizzy, Arne en Jelle begrijpen er niets van: zien de leerkrachten niet dat Ivar Ives is, en dat Fritz zich de lege plek van Franky toe-eigent?

Het is tijd voor actie! Stella, Dizzy, Arne en Jelle gaan op onderzoek uit. Bovendien moeten ze bewijzen dat mevrouw Goedhart hen hypnotiseert.
“De Vloek” is niet vernieuwend. Het is wel een oerdegelijk boek dat doorheen griezelelementen en een heks uit de 17e eeuw die zich komt wreken op diegenen die haar op de brandstapel hebben gebracht, maatschappelijke thema’s als de Tweede Wereldoorlog, en daar dan vooral het aspect hoe er met homoseksuelen werd omgegaan, niet uit de weg gaat. Dat aspect belichten is een dankbare overgang om Dizzy te zien twijfelen of hij al dan niet uit de kast moet komen als homojongere.

Jawel, dat is clichématig, want Dizzy is balletdanser, met hart en ziel. En in stilte verliefd op Arne, op wie Stella een oogje heeft. Terwijl deze laatste rondspookt in de dromen van Jelle, die vanuit een rolstoel denkt dat geen meisje hem wil, terwijl hij Stella maar wat graag wil.

Dat het boek goed moet eindigen, en dat Stella en haar kliekje dat zich met hand en tand verzetten tegen de tirannie van Goedhart, dat de vloek moet doorbroken worden, het komt allemaal wat goedkoop over, en het gaat me wat te snel.

Wanneer Stella en drie klasgenoten doorhebben dat hun ouders en leraars eveneens gebrainwasht worden door Goedhart, lokt ze hen naar de Schouwburg met het valse voorwendsel dat Goedhart hen wil zien. Op nauwelijks twee bladzijden tijd zijn de ouders uit hun toestand, en wil niemand nog iets van Goedhart zien of horen.

Dat is snel, als je weet dat de aanloop daarnaartoe wel heel heftig was: Jelle kreeg van zijn moeder de verplichting om deel te nemen aan de halve marathon, terwijl hij amper kan lopen, Dizzy’s vader moet de benen van zijn eigen zoon zien te breken, zodat hij niet meer kan dansen, of van de norm kan afwijken, zoals Goedhart dat noemt.
En toch: “De vloek” blijft een zeer lezenswaardig boek, dat ook na een tweede leesbeurt weet te overtuigen.

De vloek/ Wendy Stroobant.- Leuven : Davidsfonds, 2014.- 211p.- ISBN 978 90 5908 535 0 -14+