dinsdag 8 april 2014

Hoe ontwapendende Otto-Jan 'Nee' zegt. En waarom

Otto-Jan gaat er prat op dat hij absoluut niet leest.  In de lagere school kon hij zijn record “niet lezen” makkelijk volhouden, maar nu hij naar de middelbare school gaat, wordt niet lezen een heel stuk moeilijker.

Zijn vriend Tim kweet zich gedurende de lagere school prima van de taak om Otto-Jan’s boeken te lezen, maar laat zich nu niet meer verleiden met allerlei snacks als “betaling” om boeken te lezen waar Otto-Jan – toegegeven – daarna wel prima werk door aflevert. Want omdat hij niet graag leest, wil dat volgens hem namelijk helemaal niet zeggen dat hij een slechte leerling is. Hij heeft alleen een gruwelijke hekel aan lezen.
Dit boek speelt zich af tussen de muren van de middelbare school en het gezin waar Otto-Jan deel van uitmaakt, met mama, papa en zijn oudere zus Amber. Wat dit boek zo fris en geestig maakt is het feit dat Otto-Jan totaal niet baldadig wordt omdat hij niet graag leest. Zijn ouders en zijn zus zijn in zijn ogen geen slechte mensen, en hij schiet goed met ze op. Alleen: zijn zus is de enige thuis die weet dat hij zijn boeken door iemand anders laat lezen. Zelfs zij leest een boek voor hem (‘Peters Pact’).
Toch probeert ze hem ervan te overtuigen hoe leuk lezen soms kan zijn. ‘Peters Pact’ een boek dat hij voor school moet lezen, is daar een voorbeeld van. Ze legt hem uit dat wanneer je een boek leuk vindt, je je kunt vereenzelvigen met de personages, en kunt gaan nadenken over wat ze doen. En dat lijkt heel even te lukken. Maar Otto-Jan is een keikop, die weigert om toe te geven dat ook hij ‘Peters Pact’ misschien TOCH leuk zou vinden.

Wanneer het eindproject op school eraan komt, en Otto-Jan een project kiest dat over kliekjesvorming gaat, gaan de poppen helemaal aan het dansen. Otto-Jan wil proberen om mensen die totaal niet bij elkaar passen, aan elkaar te koppelen. Zo koppelt hij zijn vriend Jasper Dekadt, die wel erg graag leest – soms gaan een lezer en een niet-lezer wel samen – aan zijn eigen Grote Liefde sinds de kleuterschool – Hanne Heremans – aan elkaar. Maar waarom zouden die twee met elkaar willen gaan? Dat wil Otto-Jan bewijzen aan de school, en hij wil Jasper ondertussen zover krijgen dat hij al Otto-Jans boeken rond zijn project voor hem gaat lezen. Of dat zal lukken is zeer de vraag…
Tussendoor krijgt de lezer tips mee om niet te lezen, of tips om tegen je ouders te zeggen dat je dan wel geen boeken leest, maar wel sms’jes, chatberichten, cornflakesdozen, en wat al niet meer. Het is volgens Otto-Jan namelijk behoorlijk schokkend dat jij met een boek in je handen zit, al is het dan een hulpgids om niet te moeten lezen.

‘Otto-Jan zegt nee tegen lezen’ is onvoorstelbaar. Voor wie erg graag leest dan toch. Iemand die graag leest – heel graag leest – zal niets snappen van Otto-Jan’s aversie tegen lezen. Of toch? Want Otto-Jan is een ontwapenend kereltje. Hij legt zelfs uit waar zijn aversie vandaan komt. (En geeft er Annie MG Schmidt en Roald Dahl de schuld van).
‘Otto-Jan zegt nee tegen lezen’ is grappig, omdat Tommy Greenwald onze antiheld die Otto-Jan toch is, uitermate sympathiek weet over te brengen, en hem slimme dingen laat doen om hem zijn record te laten behouden. Als graag lezende mens zou ik durven te stellen dat Otto-Jan er in zijn eentje misschien zelfs in zal slagen om de meest rabiate niet-lezer minstens één boek te laten lezen. Dit boek.

‘Otto-Jan zegt nee tegen lezen’ is een dik boek, ook al beloofde Otto-Jan dat het dat niet zou worden. Want laat je maar verrassen…

De humor in dit boek komt vooral voort uit alle dingen die Otto-Jan probeert om toch maar niet te moeten lezen. Dat hij een fijn iemand is, en daardoor een aantal goede vrienden en vriendinnen heeft – waarvan Laura Witdoeck de enige is die weet dat Otto-Jan zijn boeken door Tim liet lezen – maken dit boek de moeite waard.

Vormgeving en illustraties zijn goed op niet-lezers afgestemd, en korte hoofdstukken die goed afgebakend zijn, maken dit boek zeer lezenswaardig voor jongens en meisjes die lezen niet echt zien als tijdverdrijf om heerlijk bij weg te dromen.
Iemand die ECHT tot lezen wil komen, met een boek over boeken, dat over niet graag lezen gaat, is  meer gebaat bij ‘Paniek in de bib’ van Eoin Colfer.

Otto-Jan zegt nee tegen lezen / Tommy Greenwald ; J.P. Coovert (ill.) ; Karin Vanpoucke (vertaling).- Oorspronkelijke titel: Charlie Joe Jackson’s Guide not to reading.-  Waasmunster : Abimo, 2013.- 234p.- ISBN 978 94 6234  037 4 - 9+