"Verdwijnkind" ging over de geboorte van Biko, die twee dagen
na zijn tweelingbroer Jaap geboren werd. Zo stil, dat zelfs zijn moeder niet
eens weet dat hij er is. Zij heeft het veel te druk met haar schreeuwende Jaap.
Biko werd vergeten. Door de verpleging, de dokters, en zijn moeder.
Hij werd gevonden door Jabba, die als schoonmaker in het ziekenhuis werkt. Hij
woont in een garage, maar heeft geen paspoort om in Nederland te kunnen blijven.
Gelukkig hebben Biko en Jabba elkaar.
Biko leert ook Loekie kennen. Een klein meisje dat wel wat
op Roald Dahl’s Matilda lijkt. Waar haar ouders het liefst heel lawaaierig
zijn, wil Loekie veel liever dat het heel stil is. Zelfs haar ouders lijken een beetje op de
ouders van Roald Dahl’s Matilda: ze zijn enkel bezig met lawaai maken, en
vinden hun dochter dom, terwijl ze van zichzelf vinden dat ze erg slim zijn.
Na “Verdwijnkind” is er nu “Vergeetman”, een tweede boek
over Biko en Loekie. In dit tweede boek vinden we Biko en Jabba terug bij oma in haar huis. Zij mocht uit het ziekenhuis, waar Biko haar toen ze erg ziek was, vaak bezocht. Zo leerden Jabba, Biko en oma elkaar kennen. Biko en Jabba wonen nu alweer een tijd bij haar in. Dat is voor Biko ook veel beter, want in oma’s huis heeft hij een eigen kamer. De garage waar Biko en Jabba eerst woonden, had geen plaats voor meerdere kamers.
En dan keert Sjaak, na een verblijf in de Ge van Genis, terug naar huis. Samen met Ferry stal hij auto’s, en nam hij zomaar dingen mee uit het ziekenhuis. Gelukkig kon Biko hem stoppen. Hij vindt het maar niets: waar moeten hij en Jabba naartoe als Sjaak bij oma blijft? Zullen ze dan weer weg moeten?
Waar “Verdwijnkind” focuste op wie Biko is en hoe hij samen met Jabba in het leven staat, gaat “Vergeetman” in op de wereld rondom Biko en Loekie. Ze zijn beiden ook veel meer aanwezig als vriendenduo. Ook al zien de volwassenen – behalve oma en Jabba en Loekie, Biko niet echt omdat het zo’n stil jongetje is. Op school wordt hij meestal over het hoofd gezien.
“Vergeetman” gaat ook dieper in op het leven van Jabba als vluchteling, al wordt dat woord nooit gebruikt. Jabba komt, zo lazen we ook in “Verdwijnkind”, uit een ver land, waar Tswangi gesproken wordt. Het is een land vol oorlog en geweld. Tswangi is een taal die op vogelgekwetter lijkt.
Het enige wat Jabba niet heeft, een paspoort. Maar dat is
helaas wel het belangrijkste document dat je altijd bij je zou moeten
hebben. Hij heeft een huis, en hij werkt
in het ziekenhuis, hij staat netjes onder de J van Jabba in de computer. Maar ook dat is snel opgelost, als niemand
uit het ziekenhuis Jabba kent…
Naast de verhaallijnen rond Biko en Loekie, Jabba, oma en
haar zoon Sjaak, loopt als rode draad de wat vreemde Dingeman Waterhaas, die
door oma, Biko en Loekie algauw de Vergeetman wordt genoemd. Hij is zo’n vreemde verschijning dat iedereen
die hem tegen het lijf loopt, meteen lijkt te vergeten waar hij of zij naartoe
op weg is. Hij is steeds opzoek naar oude kranten, en woont in de kelder van
zijn eigen gesloopt huis. Ook in deze verhaallijn is “Vergeetman” soms een aanklacht.
De Vergeetman woont in zijn kelder tussen al zijn bergen oud papier, omdat “de
mensen van de stad” beslisten dat ze zijn huis zouden slopen. Nu woont de
Vergeetman in een gat, waarop hij een oude deur heeft liggen. De deur zorgt
voor een beetje een sprookjesachtige sfeer binnen “Vergeetman”. Want eigenlijk
weet niemand wat die deur midden in een groene open plek, ligt te doen. Tot
Biko samen met Loekie, de wat vreemde man ontdekt. Maar hij weet niet of hij
hem aardig vindt. Wanneer de politie de Vergeetman oppakt, en Biko hem op
slimme wijze redt, door een brandalarm na te bootsen zonder zelf gezien te
worden, krijgt Biko niet eens een bedankje. Of toch wel?
“Vergeetman” is moeilijk te vergeten. Ook niet als je de
Vergeetman enkele keren tegen het lijf zou lopen. Al is het misschien moeilijk
om “Vergeetman” los te lezen van “Verdwijnkind”. Veel dingen die in “Verdwijnkind”
aan bod kwamen, zoals de verhaallijn rond oma en Sjaak, die haar zoon blijkt te
zijn, gaan gewoon door in “Vergeetman”. Het is daarom van harte aanbevolen om “Verdwijnkind”
en “Vergeetman” lekker beiden na elkaar te lezen, dan kan de lezer meteen meer
eindjes aan elkaar knopen. De subtiele (taal)humor van van Ede houdt ook stand
in “Vergeetman”.
Ook “Vergeetman” heeft het soort mooi taalgebruik dat bij
een sterk verhaal past. Een verhaal over vluchten, thuiskomen, en vriendschap. Waar blijft het boek over Biko’s broer Jaap? Van hem weten we voorlopig alleen dat hij de tegenpool van Biko is. En in “Vergeetman” herinnert Jaap zich dat Jabba hem per vergissing, hij dacht dat Jaap Biko was, meegenomen heeft naar zijn garage. Voor Jaaps moeder en vader was dat niet minder dan ontvoering. Hier zit vast nog een boek in. Graag dan. Zo gauw mogelijk!
Vergeetman / Bies van Ede.- Amsterdam : Pimento, 2012.- 159p.- ISBN 978 90 499 2540 6 - 10+