“Gewoon Anders” vertelt het verhaal van Samuel, een jongen
van bijna 17, met een zeer zware vorm van autisme. Hij communiceert niet, en heeft erg veel
structuur nodig om overeind te blijven in de wereld. Zijn dagen brengt hij bij mooi weer door op
de drempel voor zijn huis, en ’s avonds speelt hij met lucifers aan de
salontafel. Hij wordt vaak gepest om hoe
hij is, en dat doet zijn moeder ongelofelijk veel pijn.
Zijn vader en moeder verzorgen hem zo goed mogelijk, maar
beiden vinden het erg moeilijk om Samuel te zien zoals hij is. Zijn moeder houdt van hem zoals hij is, ook
al vind ze dat soms heel moeilijk. Zijn
vader schaamt zich voor zijn hem, en dat weegt op de relatie tussen Samuels
ouders.
Dan worden Rani en haar moeder Els, de nieuwe buren van
Samuel. Rani zingt erg mooi, en Samuel
bloeit helemaal open als hij haar hoort zingen.
Rani vindt Samuel in het begin maar een rare jongen, hij heeft zo’n
vreemde uitdrukking op zijn gezicht.
Toch is zij het die met haar stem iets in Samuel los lijkt
te kunnen maken. Langzaam groeit er iets
wat je vriendschap zou kunnen noemen, tussen Rani en Samuel, en dat maakt zijn
moeder erg gelukkig. Rani slaagt erin om
Samuels wereld een stukje groter te kunnen maken: Ze neemt hem mee naar de
bakker, wat hij nog nooit heeft gedaan, nog later gaan ze samen naar het park,
waar ze samen de eenden brood voeren.
Dan komt de dag dichterbij dat Rani examen moet doen op de
muziekschool. Ze heeft natuurlijk al een
tijdje door dat muziek Samuel rustig maakt, maar op de piano thuis mag hij
absoluut niet spelen: zijn vader is bang dat hij dan iets zal stukmaken aan het
erfstuk dat nog van zijn vader is geweest.
Hij roept ook veel te vaak tegen de jongen, en dat maakt Samuel erg bang
en onzeker.
Rani is vastbesloten, na wat ze Samuel zag en hoorde
doen tijdens haar repetitie, om hem te laten zien aan anderen! Op die manier zet ze de jongen echt op een
voetstuk, en dat maakt je hart warm.
Terwijl Rani even wegging om wat papierwerk in orde te brengen voor haar
examen, is Samuel van het bankje waarop hij naar haar had zitten luisteren,
opgestaan, en naar de piano gelopen: het instrument dat hem zo boeit, omwille
van de mooie klanken. En plots kan het
wel: hij speelt, zonder dat iemand tegen hem begint te roepen, helemaal zonder
één noot te hebben gelezen, Rani’s Ave Maria-examen van Schubert.
Waar “Een lege brug” van Dirk Bracke focuste op wat autisme
is, of kan zijn, gaat “Gewoon anders” in op de persoon met autisme, en hoe hij
en zijn omgeving daarmee om moeten gaan.
“Gewoon anders” is een warm, soms erg tranentrekkerig boek, maar laat
zeker ook zien waartoe mensen in staat zijn, als ze maar een beetje verder
willen kijken dan de beperking van iemand.
Zo ontdekt Rani wie Samuel is, maar ook zij twijfelt vaak, en dat is een
erg goed gegeven binnen het boek. Ze
weet niet hoe Samuel zich voelt, of wat er in zijn hoofd omgaat, maar ze
probeert wel tot hem door te dringen.
Heel lief, op een zachte manier.
Dat doet Samuel erg goed. Want
Rani kan na verloop van tijd merken wanneer Samuel iets niet zint.
In cursieve vetgedrukte stukken lezen we wat Samuel denkt,
en Descamps heeft het over een deur en muren, waarbinnen Samuel zich veilig
voelt. Wanneer mensen hard op de deur
beuken, wordt Samuel bang, maar bij Rani voelt hij zich veilig. In gewone cursieve letters lezen we wat Rani
denkt en voelt wanneer ze bij Samuel is. Het boek begint bij een proloog, in het hoofd
van Samuel.
Toch gaat ook Descamps pesterijen waarmee Samuel te maken
krijgt, niet uit de weg, en ook Rani schrikt op een keer heel erg van een
uitbarsting van Samuel. In de vet
cursieve tekst lezen we wat Samuel op dat moment dacht: de wereld is niet
veilig. Ik ben buitengekomen, en had
mezelf niet in de hand. Ik wil niet meer
naar buiten.
De epiloog vertelt dat Samuel wacht op de klanken, die
opnieuw zullen komen, en dat hij zich daar goed bij voelt.
De cover van “Gewoon anders” past totaal niet bij het boek,
en is enkel gericht op verkoop, want best hip.
We zien een roodharig meisje met gesloten ogen, met daaronder de titel
en de auteur. Maar Rani heeft donker,
bijna zwart haar… Waarom worden covers
niet beter afgestemd op het verhaal?
Het eind van het boek is een tekst van Luc Descamps, over
hoe we op een fijne manier met elkaar kunnen omgaan. Een tekst van “Autisme Centraal” over wat
autisme kan zijn, en wat het met mensen doet, sluiten een warm, soms wat
tranentrekkerig boek af.Gewoon anders / Luc Descamps.- Sint-Niklaas : Abimo, 2012.- 173p.- (Portret).- ISBN 978 90 5932 901 0 - 13+