zaterdag 8 september 2012

Een paradijs van een boek...

Lilita’s moeder was ooit de eerste vrouw in Barnstad.  Barnstad, dat moet volgens Lilita’s vader de mooiste stad van de wereld worden, een stad zonder problemen, zonder onkruid, zonder dat er ook maar IETS mis kan gaan.  Om dit te bereiken, bouwt hij een muur om de stad heen.  Iedereen heeft de keuze: of vertrekken en nooit meer terugkeren naar de stad, of in de stad blijven, maar dan nooit meer weg kunnen.

 Lilita’s moeder ziet het in die mooie, paradijselijke stad, algauw niet meer zitten.  Ze weet de stad te ontvluchten, en komt zo in het Suikerbos terecht.  Ze wordt er steeds dikker, eerst haar buik, en dan worden ook haar benen en haar borsten dikker.  En daarna is er Lilita.  Slapen doen ze tussen de lange haren van Lilita’s moeder, en algauw heeft ook Lilita zulk lang haar dat ze erin kan slapen, en zich kan warmen tegen de kou.
Lilita is twaalf, en ze vertelt dat ze al twaalf jaar geheim is.  Samen met haar moeder groeit ze op in het Suikerbos.  Haar vader kent ze niet, en als ze naar hem vraagt, lacht haar moeder alleen even.  Bovendien vind Lilita’s moeder dat ze niet zoveel vragen moet stellen: ze hebben het toch goed samen?  Maar het knaagt bij Lilita.  Want WIE is haar vader, en waarom zwijgt haar moeder zo erg over hem?    

Ze wil het weten.  Op de rug van een reuzenschildpad, die al twaalf jaar naar haar opzoek is, komt ze aan in Barnstad.  Daar is haar vader intussen getrouwd met Eva, en met haar heeft hij twee kinderen: de rustige, beheerste Adem, die zich net als Lilita’s moeder blijft afvragen wat er BUITEN Barnstad is, en Speer, die alles wil doen om iedereen binnen Barnstad te houden, ook als dat kwaadschiks moet.  Dit zorgt voor grote conflicten tussen de beide broers.  En daar komt Lilita ook nog bij.  Lilita, die niet weet dat Eva de tweede vrouw is van haar vader.   Ze weet in eerste instantie ook niet dat het haar eigen vader is, die alles wat Barnstad is,  er zelf heeft gemaakt.  Ze weet in het begin  ook niet dat Adem en Speer haar broers zijn.  Wat ze echter wel snel ontdekt, is dat ze eigenlijk helemaal niet in Barnstad zou mogen zijn.  Gelukkig is er Adem, die haar helpt om zich te verstoppen.  Maar intussen blijft ze op zoek gaan naar haar vader: het kan toch niet dat hij slecht is?  Ook al heeft hij de mensen in Barnstad verboden om ooit nog over Lilita’s moeder, de eerste vrouw in Barnstad, te praten.
Jef Aerts schreef eerder al boeken voor volwassenen, hij debuteerde in 1999 met de roman “Haren Majesteit, bij uitgeverij Manteau/De Bezige Bij.  “Het kleine paradijs” is zijn eerste boek voor kinderen.  Maar een kinderachtig boek is “Het kleine paradijs" allerminst, en het is ook geen zijstapje van een auteur die het gewend is om voor volwassenen te schrijven.  “Het kleine paradijs” is een rijk boek, op maat van wie het boek wil vinden.  Misschien is het wel een boek voor twaalfplussers, maar net zo goed voor hun ouders.

Het boek is als een sprookje opgevat, met pratende reuzenschildpadden, en de levensboom midden op het plein in Barnstad, die Lilita, als hij daar zin in heeft, het hele verhaal over haar vader, en hoe hij ten slotte in Barnstad is aangekomen, kan vertellen.  Lilita krijgt van alle gedachten over haar vader, haar moeder, Eva, haar broers, een gewei op haar hoofd.  Daarin kunnen alle herinneringen worden opgeslagen.
Het verhaal wordt vanuit het perspectief van Lilita verteld: wie ze is, en hoe zij er gekomen is. 

Aerts’ taalgebruik is zuiver, poëtisch bijna.    Dat maakt van “Het kleine paradijs” niet “zomaar” een boek.
“Het kleine paradijs” is één van die zeldzame parels die het verdient om ontdekt te worden.  Want behalve een sprookje zit ook het scheppingsverhaal uit de Bijbel erin vervat.  Gaande van “de eerste vrouw” en Eva, en een levensboom.  En het paradijs, natuurlijk, waar niets kan misgaan, en waar Lilita’s vader met ijzeren hand de plak zwaait. 

En waar de naam “Barnstad” vandaan komt?   Dompel je onder in “Het kleine paradijs”, ga op ontdekking, en leef mee.   “Het kleine paradijs” verdient het, om te worden ontdekt, en daarna gekoesterd…

Twee filmpjes bij dit boek
Het kleine paradijs / Jef Aerts.- Amsterdam : Querido, 2012.- 166p.- ISBN 978 90 4511 360 9 - 11+